Utworzenie atrakcyjnej i dla wszystkich dostępnej przestrzeni publicznej z miejscem do rekreacji oraz organizowania okazjonalnych wydarzeń, a z ograniczonym do minimum ruchem samochodów - taki jest cel przebudowy pl. Orła Białego. Właśnie minął rok od rozpoczęcia inwestycji, której końca... nie widać: najostrożniejsze optymistyczne szacunki mówią o finiszu prac na koniec przyszłego roku.
Przebudowa pl. Orła Białego ruszyła w połowie września ub. roku. Inwestycja miała zostać zrealizowana w 18 miesięcy. Jednak szybko się okazało, że pierwotny termin nie zostanie dotrzymany. Z powodu odkryć archeologicznych, dokonanych na placu budowy: od nawarstwień dawnej miejskiej infrastruktury, przez zagadkowy 30-metrowy ceglany kanał biegnący pod placem i ul. Koński Kierat, aż po drewniane rury wodociągowe i pozostałości fundamentów pierwszej fontanny.
Pełna inwentaryzacja znalezisk wymagała wstrzymania wszelkich prac budowlanych. Wznowiono je dopiero pod koniec maja br. Realizowano roboty instalacyjne, usuwano wszelkie kolizje kablowe, rozebrano fundamenty dawnych budynków (sprzed 1945 r.) oraz kanałów. Wykonawca zaczął budowę nowej kanalizacji deszczowej oraz instalacji gazowej. Następnie ułożono nawierzchnie okalające plac od strony ul. Grodzkiej oraz przy istniejącej zabudowie mieszkaniowo-usługowej.
Teraz trwają przygotowania do usunięcia z placu budowy najbardziej charakterystycznych i historycznych elementów: posągu Flory oraz rzeźby - dawnej fontanny - Orła Białego.
- Posąg Flory zostanie przeniesiony jeszcze tej jesieni. Poszukujemy firmy, która zajmie się pracami naprawczymi zabytkowej rzeźby. Powinna ona powrócić na pl. Orła Białego wiosną przyszłego roku. Tyle że zostanie wyeksponowana już w nowym miejscu, w otoczeniu dwóch waz, które dawniej zdobiły fasadę Pałacu Grumbkowa, czyli Pałacu pod Globusem, a dziś stoją na dziedzińcu Akademii Sztuki. W ten sposób rzeźby połączone zostaną ponownie w jeden układ, a każda osoba odwiedzająca plac będzie mogła je podziwiać razem z elewacją, na której kiedyś były zamontowane - mówi Piotr Zieliński, rzecznik prasowy miasta ds. inwestycji. - Niezależnie, poszukujemy wykonawcy, który przegotuje pełną dokumentację konserwatorską, z programem prac renowacyjnych, dla barokowej fontanny Orła Białego. Podobnie jak firmy, która wykona wierną kopię zabytku. Przypomnę, że to właśnie kopia powróci w miejsce dawnej fontanny i pełnić będzie jej funkcję. Natomiast oryginalna rzeźba po renowacji zostanie przeniesiona i wyeksponowana na wewnętrznym dziedzińcu budynku Akademii Sztuki.
Nie ma jeszcze wybranych podwykonawców, którym zostanie powierzona opieka nad najcenniejszymi historycznymi obiektami pl. Orła Białego. Nawet nie określono terminu, w jakim mieliby przeprowadzić renowację obu barokowych rzeźb. Nie wiadomo też kiedy zostanie wykonana kopia fontanny Orła Białego. Dokumentacja barokowej fontanny została wykonana niemal dekadę temu, we wrześniu 2015 r. Była to inwentaryzacja o wysokim stopniu szczegółowości, z dokładnością do 1 mm, opracowana metodą laserowego skaningu. Jednak do tej pory w budżecie miasta brakowało środków na „wydrukowanie" repliki cennego zabytku. Sytuacja się zmieniła, gdy Szczecin niedawno uzyskał znaczące dofinansowanie funduszy europejskich - 12,5 mln złotych z puli na rozwój obszarów miejskich, czyli na wsparcie instytucji kultury oraz ochronę dziedzictwa kulturowego Pomorza Zachodniego.
- Szacujemy wstępnie, że przebudowa pl. Orła Białego mogłaby się zakończyć pod koniec przyszłego roku. Jednak faktyczny termin będzie zależny od przeprowadzenia renowacji barokowych rzeźb oraz zastąpienia oryginalnej kopią fontanny - przyznaje Piotr Zieliński.
Zatem na ten moment - czyli po roku od rozpoczęcia robót - nie jest znana ostateczna data zakończenia przebudowy pl. Orła Białego. Tym bardziej, że został rozszerzony ich zakres - m.in. na posadzce placu oznaczony zostanie przebieg wodociągu drewnianego, który w XVIII wieku dostarczał wodę ze Wzgórz Warszewickich do Zamku Książąt Pomorskich. Do tego pojawi się tzw. peryskop z możliwością oglądania podziemnych tuneli: będą LEDowo podświetlone, na wzbudzenie.
Natomiast stało się jasne, że plac będzie wyłączony z użytkowania także przez całe lato przyszłego roku.
- Plac będzie oświetlony przez 25 stylizowanych latarni w części utwardzonej oraz 6 latarni drewnianych w części zielonej. W miejscu dawnego młyna kieratowego urządzona zostanie mała scena służąca do organizacji kameralnych wydarzeń artystycznych. Na placu pojawią się też ogródki kawiarniane, bez podestów i trwałych wygrodzeń - zakres prac do wykonania uszczegóławia Piotr Zieliński - Przebudowa zakłada zachowanie większości drzew oraz przesadzenie kilku z istniejących poza teren inwestycji. Wykonane zostaną nasadzenia 14 nowych. Pojawią się także wieloletnie byliny w barwach pastelowych, trawy, rabaty. Wzmocniona zostanie istniejąca murawa oraz pojawi się ogród deszczowy.
Wspomniany ogród zajmie miejsce dotychczasowego parkingu od strony ul. Grodzkiej. Nie przewidziano bowiem parkowania w obrębie przebudowanego pl. Orła Białego. ©℗
Arleta NALEWAJKO
Pod fot.
1. Za przemianę pl. Orła Białego odpowiada firma Budowlano-Drogowa MTM S.A., która wcześnie w Szczecinie przebudowała m.in. pl. Zwycięstwa oraz torowiska na wjeździe w ul. Krzywoustego.
2. Przed wiekami na części pl. Orła Białego było targowisko. Natomiast w miejscu obecnego posadowienia pomnika Flory - przynajmniej od XVI wieku - według mapy z 1583 r. - stała kamieniczna zabudowa. W przyszłości historyczny plac górnego tarasu Starego Miasta ma się stać atrakcyjną i dla wszystkich dostępną przestrzenią publiczną z miejscem do rekreacji oraz organizowania okazjonalnych wydarzeń, a z ograniczonym do minimum ruchem samochodów.
